اثر مکمل یاری با آهن به تنهایی و توأم با ویتامین c بر نشانگرهای استرس اکسیداتیو در دختران دانشجوی مبتلا به فقر آهن

چکیده مقدمه: وجود آهن اضافی در بدن می تواند به عنوان یک پرواکسیدان، موجب افزایش استرس اکسیداتیو شود. این پژوهش با هدف مقایسه ی شاخص های استرس اکسیداتیو در افراد مبتلا به فقر آهن و افراد سالم و هم چنین تعیین اثر آهن یاری همراه و بدون ویتامین c بر وضعیت دفاع آنتی اکسیدانی و استرس اکسیداتیو در دختران مبتلا به فقر آهن انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی دو سوکور است. 60 دانشجوی دختر مبتلا به فقرآهن و 30 دانشجوی غیرمبتلا (گروه شاهد) از بین 289 دانشجوی دختر ساکن خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انتخاب شدند. غلظت هموگلوبین با استفاده از دستگاه سل کانتر و غلظت فریتین سرم به روش الایزا اندازه گیری شد. مبتلایان به فقرآهن پس از همسان سازی به طور تصادفی به گروه های دریافت کننده ی روزانه 50 میلی گرم آهن عنصری (گروه 1) و 50 میلی گرم آهن عنصری +500 میلی گرم اسیداسکوربیک (گروه 2) به مدت 12 هفته تقسیم شدند. غلظت mda، tac و ویتامین c سرم در شروع و پایان هفته های 6 و 12 در گروه های مورد مطالعه اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون های تی و تکرار شونده تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: در ابتدای مطالعه، میانگین tac سرم در افراد سالم نسبت به افراد مبتلا به فقر آهن بالاتر بود (47/0±87/3 در مقابل 41/0±4/3 میلی مول در لیتر، 001/0>p). در پایان مطالعه، tac سرم در مبتلایان به فقرآهن افزایش یافت و نه فقط نسبت به شروع مطالعه (درون گروهی) بلکه حتی در مقایسه با افراد سالم (بین گروهی) نیز غلظت آن بالاتر رفت (6/3±1/5 در مقابل 4/0±7/4 میلی مول در لیتر، 001/0>p). در مقابل، غلظت مالون دی آلوئید (mda) سرم بعد از 6 هفته در گروه 1 از 14/0±7/1 به 09/0±1/1 (001/0>p) و در گروه 2 از 18/0±9/1 به 12/0±1/1 نانومول در میلی لیتر (001/0>p) رسید. البته در هفته ی دوازدهم، mda سرم در گروه 1 به 15/0±7/1 نانومول در میلی لیتر افزایش یافت (001/0>p). در گروه 2، با وجود افزایش mda سرم نسبت به هفته ی دوازدهم مطالعه، هم چنان غلظت کمتر از شروع بود (1/0±4/1 در مقابل 18/0±9/1 نانومول در میلی لیتر، 03/0>p). نتیجه گیری: به نظر می رسد که وضعیت نظام دفاع آنتی اکسیدانی در مبتلایان فقر آهن با آهن یاری به خصوص همراه اسیداسکوربیک و حداقل در هفته های اول درمان بهبود معنی داری می یابد. بنابراین رویکرد اخیر برای درمان فقر آهن توصیه می شود.